Zasłużeni żeglarze

kpt. ż. w. Kazimierz Haska (1912-1976)

Nestor polskiego żeglarstwa w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim, Pierwszy Honorowy Prezes Okręgowego Związku Żeglarskiego. Należał do grona najwybitniejszych szczecińskich kapitanów i działaczy żeglarskich. Kazimierz Haska, w rejestrze polskich kapitanów posiada patent numer 2. Był także kapitanem motorowodnym, zawodnikiem regatowym, sędzią żeglarskim, instruktorem - wychowawcą kilku pokoleń żeglarzy, propagatorem żeglarstwa, społecznikiem.

Z zawodu artysta rzeźbiarz, był cenionym plastykiem, pionierem muzealnictwa i plastyki w Szczecinie, konserwatorem zabytków. Od VII 1945 r. współtworzył Muzeum Miejskie, miał znaczący udział w odbudowie muzeum oraz zabezpieczaniu i konserwacji ocalałych zbiorów muzealnych. Przez wiele lat pracował w Dziale Morskim Muzeum Narodowego przy Wałach Chrobrego, był kierownikiem Pracowni Drewna i Metalu w Dziale Konserwacji. Współorganizował Muzeum Miasta Szczecina. Zabiegał od lat 50-tych o utworzenie w Szczecinie Muzeum Morskiego z prawdziwego zdarzenia, w ramach swojej pracy gromadził zbiory marynistyczne, które miały być zaczątkiem tej placówki. Ten wychowanek legendarnego gen. Mariusza Zaruskiego swoją przygodę z żeglarstwem rozpoczął w Poznaniu, w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku. Początkowo pływał po Warcie, Jeziorze Kierskim, później – na morzu. W 1923  roku wstąpił do 17. Poznańskiej Drużyny Harcerskiej. Drużyna ta w 1925 r. przyjęła nazwę Harcerskiej Drużyny „Wilków Morskich”. Z jej członków rekrutowali się znani poznańscy żeglarze, a drużyna przeszła do historii polskiego jachtingu i z czasem stała się kolebką żeglarstwa wielkopolskiego. Kazimierz Haska, przedwojenny harcerz, pionier skautingu wodnego, przez wiele lat był członkiem komendy drużyny.

W 1932 roku uczestniczył w Międzynarodowym Zlocie Skautów Wodnych, zorganizowanym nad Jeziorze Garczyńskim. Rok później, wypłynął w swoje pierwsze rejsy morskie i szkolił się na kursie żeglarskim w Ośrodku Morskim w Gdyni. W 1933 roku Kazimierz Haska brał udział w budowie Harcerskiego Ośrodka Żeglarskiego w Kiekrzu koło Poznania. Następne lata to liczne jego rejsy i udział w regatach na terenie Poznania. W latach 1936–39 pływał na żaglowcu ZHP „Zawisza Czarny”, pod dowództwem gen. Mariusza Zaruskiego. U schyłku lat trzydziestych pełnił funkcje instruktora na kursach żeglarskich, a w latach 1937 – 1939 był ostatnim kapitanem Harcerskiego Ośrodka Żeglarskiego w Kiekrzu. W ostatni swój rejs na „Zawiszy” wypłynął 3 lipca 1939 roku, tuż przed wybuchem wojny.

Brał udział w kampanii wrześniowej, walczył nad Bzurą i w Puszczy Kampinoskiej, próbował przedrzeć się do otoczonej Warszawy. Po rozbiciu Armii Poznań znalazł się w niewoli. Okupację spędził w Poznaniu. W czasie wojny stracił wszystko - mieszkanie w Alejach Marcinkowskiego, z którego wysiedlili go wraz z rodziną Niemcy i rodzinny dom na Chwaliszewie, podpalony przez okupantów w 1945 roku. Cały jego dorobek materialny i artystyczny uległ zniszczeniu. Po wyzwoleniu Poznania podjął decyzję o wyjeździe do Szczecina. Już w maju 1945 roku rozpoczął wędrówkę na zachód. Przez jakiś czas zatrzymał się w Pile, w połowie lipca przybył do Szczecina.

Od VIII 1945 r. organizator polskiego żeglarstwa w Szczecinie, przewodniczący Sekcji Żeglarskiej Ligi Morskiej (22 VIII 1945), współorganizator i wykładowca na pierwszym teoretycznym kursie żeglarskim w Szczecinie (28 VIII 1945). Kurs liczył 180 uczestników, patronowała mu Sekcja Żeglarska Ligi Morskiej. Powstanie Sekcji Żeglarskiej Ligi Morskiej i kurs początkują polskie żeglarstwo w Szczecinie. W XI 1945 r. zorganizował z ramienia Ligi Morskiej i prowadził kolejny teoretyczny kurs żeglarski. Współpracował z Komendą Chorągwi Zachodnio-Pomorskiej w Szczecinie, podharcmistrz, instruktor żeglarstwa Komendy Chorągwi Harcerzy (1946-49). Z jego też inicjatywy ruszyło w Szczecinie, w sierpniu 1946 r. masowe szkolenie żeglarskie (pierwsze teoretyczne i praktyczne) - na 10 kajakach żaglowych P-7, pozyskanych dzięki jego staraniom od Zarządu Ligi Morskiej. Uczestniczył w II Sejmiku Polskiego Związku Żeglarskiego, który odbył się na pokładzie jachtu „Generał Zaruski” w Sopocie (VIII 1946, wybrano na nim nowe władze PZŻ oraz ustanowiono delegaturę związku na Wybrzeżu), w II 1947 r. reprezentował Okręg Szczeciński na Walnym Zgromadzeniu Ligi Morskiej w Warszawie.
 
Działał w Lidze Morskiej, Polskim Związku Żeglarskiego, Sekcji Żeglarskiej AZS, Jachtklubie AZS. W latach 1949-51 pełnił funkcję: zastępcy delegata Okręgu Szczecińskiego Polskiego Związku Żeglarskiego, przewodniczącego Sekcji Żeglarskiej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej (1952-53), pełnomocnika w Szczecinie reaktywowanego PZŻ (1956/57), pierwszego prezesa Okręgowego Związku Żeglarskiego (1957-64) oraz członka zarządu Polskiego Związku Żeglarskiego w Warszawie.
 
Dzięki jego zaangażowaniu wydobyto i wyremontowano jedne z pierwszych szczecińskich jachtów: „Witeź II”,  „Conrad”, „Chrobry”, stanowiły one przez wiele lat trzon żeglarskiej floty Szczecina. Haska to współzałożyciel i wicekomandor Jachtklubu Ligi Morskiej „Gryf” (1947-51). W latach czterdziestych z grupą zapaleńców uruchamiał pierwszą przystań jachtową w Szczecinie. Inicjował pierwsze szczecińskie „Regaty Jesienne o Błękitną Wstęgę Jeziora Dąbskiego” (1949), Międzynarodowe Regaty o puchar „Gryfa Pomorskiego”(1958) – swego czasu jedne z dwóch największych imprez żeglarskich w kraju. Był wybitnym sędzią żeglarskim Klasy Państwowej i jednym z najstarszych powojennych sędziów Polskiego Związku Żeglarskiego. Już od końca lat 40-stych przewodniczył komisjom regatowym w regatach międzyklubowych i klubowych, na terenie Szczecina i okręgu.

Za jego prezesury żeglarstwo stało się najszybciej rozwijającą się dyscypliną sportu w Szczecinie. Dzięki jego staraniom w Trzebieży ulokowano Centralny Ośrodek Żeglarski PZŻ,   który po rozbudowaniu stał się najważniejszym ośrodkiem szkoleniowym w Polsce. Kazimierz Haska zapoczątkował akcję upowszechniania żeglarstwa wśród dzieci i młodzieży. W 1958 roku sprowadził do Polski rysunki jachtów klasy „Cadet”, „Optymist” i uruchomił w Szczecinie ich produkcję. Był to początek tych  popularnych klas w naszym kraju.

Kazimierz Haska startował w wielu regatach,  zajmując wysokie lokaty. Należał także, w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych XX w. (obok K. Jaworskiego, W. Jacobsona i innych świetnych zawodników) do czołówki regatowej okręgu. Między innymi w barwach AZS-u zdobył w 1952 r. wicemistrzostwo Polski w klasie V-50, na pierwszych Mistrzostwach Polski w Gdyni, rozgrywanych na wodach Zatoki Gdańskiej systemem przesiadkowym.  Pływał po Morzu Bałtyckim i Północnym, dowodził m. in. s/y: „Witeź II”, „Radogost”, „Swantewit”,  „Conrad”, „Chrobry”, „Śmiały”, „Jurand”. Od 1960 roku posiadał stopień kapitana motorowodnego (nr patentu 12). Łodzią motorową „Ira”, w latach 1959 –1963 wypływał w rejsy po Bałtyku, Morzu Północnym, dotarł do Kanału La Manche i St. Molo. Jako pierwszy polski żeglarz dopłynął tak daleko na zachód niewielkim jachtem motorowym, nienadającym się do morskich podróży.

W 1958 roku Kazimierz Haska reprezentował polskie żeglarstwo podczas jubileuszu Królewskiego Jacht Klubu Norwegii. Do Oslo popłynęła wtedy ekipa złożona z kilku jachtów. Na czele oficjalnej delegacji stał kpt. Kazimierz Haska, który przekazał serdeczne życzenia dla żeglarzy norweskich, na ręce króla Olafa V. Również w roku 1960 Haska był delegatem polskiego żeglarstwa na 100–lecie Jacht Klubu Geteborga. W 1972 roku uczestniczył, w grupie jachtów towarzyszących w Olimpiadzie Żeglarskiej „Kiel – 72”. Jako „Kapitan Kapitanów, najstarszy aktywny szczeciński żeglarz” powitał w Kilonii, w imieniu polskich żeglarzy, kapitana Krzysztofa Baranowskiego powracającego z rejsu dookoła świata.

Zmarł 22 sierpnia 1976 roku. W 1979 r. jednemu z jachtów szkoleniowych w Centralnym Ośrodku Żeglarskim w Trzebieży, nadano imię „Kapitan Haska”. Kazimierz Haska  jest honorowym członkiem: Jacht Klubu Morskiego, JK AZS, Sekcji Żeglarskiej Morskiego Klubu Sportowego „Pogoń”, Harcerskiego Klubu Żeglarskiego im. „Wilków Morskich” w Poznaniu oraz Honorowym Prezesem OZŻ (1965); pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (1976); był bezpartyjny, niezwiązany z PZPR. Wpisano Go także do Księgi Zasłużonych dla miasta Szczecina.