Zasłużeni żeglarze

kpt. ż. w. Witold Bohdanowicz (1908–1982)

Wilnianin, żeglarz, instruktor, sędzia żeglarski I klasy, harcmistrz PL, społecznik oddany młodzieży i morzu. Pionier żeglarstwa w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim. Członek JK Ligi Morskiej „Gryf”, YKP, KS „Kolejarz”, Sekcji Żeglarskiej MKS „Pogoń”, działacz Ligi Morskiej i Szczecińskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego.

Do 1946r. mieszkał w Wilnie gdzie ukończył gimnazjum, a później studiował na Wydziale Huma¬nistycznym Uniwersytetu im. Stefana Batorego, uzyskując stopień magistra filologii klasycznej. W okresie międzywojennym pracował jako nauczyciel języka łacińskiego w gimnazjum i liceum w Wilnie. Od 1921 roku związany z harcerstwem, należał na Kresach Wschodnich II RP do pionierów skautingu wodnego. Początkowo wstąpił do wi¬leńskiej „Czarnej trzynastki”, a od 1928r. był członkiem i drużynowym (1930-45) znanej „Błękit¬nej Jedynki Żeglarskiej” - drużyny zasłużonej dla rozwoju żeglarstwa na terenie Wileńszczyzny. Przez jej szeregi przeszli niemal wszyscy wybitni żeglarze z Wilna. W 1929r. szkolił się w Centralnym Ośrodku Żeglarstwa Śródlądowego ZHP nad Naroczą, rok później (1930) uczestniczył w kursie żeglarskim w Jastarni. W 1932r. brał udział w Międzynarodowym Zlocie Skautów Wodnych nad Jeziorem Garczyńskim, w 1935 w Zlocie drużyn ZHP w Spale.

Pierwsze rejs morski odbył w 1930r, dwa lata później zdobył stopień sternika morskiego. W latach 1933-39 pełnił funkcję pilota Wileńskiej Chorągwi ZHP. W 1935 i 1939 roku był instruktorem Harcerskiego Ośrodka Morskiego w Gdyni. W 1937r. zorganizował harcerski obóz krajoznawczy, w trakcie którego harcerze, pod jego komendą przepłynęli kajakami z polskiego Wilna przez jezioro Narocz i Dźwinę, do łotewskiej Rygi nad Morzem Bałtyckim. Był także wraz z kpt. K. Haską członkiem Harcerskiego Kręgu Morskiego. Kręgowi komandorował generał Mariusz Zaruski, a jego zastępcami byli kapitanowie: Witold Bublewski i Zygmunt Pankiewicz. Organizacja ta liczyła ok. 200 instruktorów harcerskiego wodniactwa głównie z Warszawy, Wilna i Poznania.

W  okresie okupacji (194-45) prowadził tajne nauczanie w Wilnie. Członek „Szarych Szeregów”. Jego drużyna - „Błękitna Jedynka Żeglarska”,  zajmowała się kolportażem prasy konspiracyjnej oraz obserwacją wojsk i transportów niemieckich na szlakach wodnych Wileńszczyzny. Po ponownym zajęciu Wilna przez Rosjan, w latach 1944-46, pełnił funkcję Naczelnika Wydziału Planowania w Zakładach Mięsnych w Wilnie. Był także dyrektorem i nauczycielem w jednym z wileńskich liceów.

Od lipca 1946r. zamieszkał w Szczecinie. Podjął pracę w Liceum im. M. Konopnickiej, gdzie uczył języka łacińskiego. Od 1948r. pełnił funkcję wicedyrektora w Wojewódzkim Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz kolejno w WUKF i WKKF. W 1951r. przeszedł do pracy w Muzeum Pomorza Zachodniego na stanowisko kustosza działu marynistycznego. W tym czasie pracował także w Zarządzie Okręgu Ligi Morskiej (później LPŻ) – jako starszy inspektor szkolny. W latach 1954-57 był kierownikiem działu szkolenia w Centralnym Zarządzie Rybołówstwa Morskiego, a następnie do 1960r. starszym inspektorem w Przedsiębiorstwie Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich. Przez dwa lata pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Pedagogicznej (1960-62); prowadził także zajęcia w Studium Nauczycielskim. Swoją pracę zawodową zakończył w Instytucie Morskim w 1974r., jako kierownik Ośrodka Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej. 

W Szczecinie kontynuował i realizował swoje marzenia żeglarskie. Był „ojcem” i twórcą harcerskiego żeglarstwa w Szczecinie. „Pełen energii, pasji - jak napisano o nim po latach – szybko nawiązał kontakty z podobnymi jemu entuzjastami białych żagli. Razem z kpt. Kazimierzem Haską i Józefem Owieśniakiem stanowili wielki trójkąt organizatorski: tworzyli koła i kluby, wydo¬by¬¬wali zatopiony  sprzęt, remontowali go wytrwale,  oddając potem w ręce garnącej się do żeglarstwa młodzieży.”

W latach 1946-48 pełnił funkcję z-cy Komendanta Chorągwi ds. harcerskiego żeglarstwa. Organizował pierwsze drużyny żeglarskie. Był członkiem Kręgu Instruktorskiego „Łada” (1946-47) oraz kierownikiem Wydziału Kształcenia Komendy Chorągwi w Szczecinie (1949). Utworzył w 1946r. i kierował, Radą Żeglarską Zachodniopomorskiej Chorągwi ZHP. Zajęła się ona początkowo rozwojem harcerstwa wodnego w Szczecinie i województwie szczecińskim. Rada ta, po personalnym rozszerzeniu została podporządkowana, pod koniec 1946r., Wojewódzkiemu Urzędowi Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Otrzymała także pełnomocnictwa do opracowania koncepcji rozwoju żeglarstwa na Pomorzu Zachodnim do czasu powołania w Szczecinie Delegatury Polskiego Związku Żeglarskiego. Rada pod kierownictwem W. Bohdanowicza opracowała „Trzyletni Plan Odbudowy 1947-49”.

W początkach 1947r. WUWF i PW powierzył W. Bohdanowiczowi funkcję Instruktora Żeglarstwa i pełnomocnika ds. żeglarstwa. Dano mu uprawnienia w kierowaniu rozwijającym się żeglarstwem na terenie Pomorza Zachodniego. 9 lutego 1947r. nadzór nad żeglarstwem przejęła Delegatura PZŻ w Szczecinie, a kpt. Bohdanowicz jako pełnomocnik WUWF i PW, późniejszy jego wicedyrektor aktywnie z nią współpracował. 

W. Bohdanowicz zainicjował w maju 1947r. powstanie warsztatów remontowo-szkutniczych, które później przekształciły się w Szczecińską Stocznię Jachtową. W sierpniu 1947r. współorganizował z ramienia WUWF i PW Centralny Obóz Żeglarski w Trzebieży, gdzie pełnił funkcję instruktora i komendanta wydzielonej grupy harcerzy. W ramach tego obozu uczestniczył w pierwszych powojennych morskich rejsach szkoleniowych. Dowodził „Orlikiem”, który wraz z 9 osobową załogą (m.in. R. Bielawski, T. Ugorny, harcerzami, później znanymi żeglarzami: J. Szałajko, J. Kra¬szewskim, Z. Michalskim) popłynął do Trelleborga, kanału Falsterbo, Malmo, Kopenhagę i Ronne na Bornholmie.

We wrześniu 1947r. był organizatorem i komandor „Klubu Żeglarskiego Młodzieży”, który powstał z połączenia harcerskich drużyn wodnych i Sekcji Żeglarskiej KS „ZRYW” ZWM

W październiku tego roku, YKP w Szczecinie zorganizował również rejs do Danii. Wypłynęły dwa jachty, „Bożena” i „Hetman”. Kapitanem „Hetmana” był W. Bohdanowicz. Natomiast w 1948r. prowadził rejs szkoleniowy do Centralnego Ośrodka Morskiego GUKF w Jastarni.

Przez wiele lat kpt. Witold Bohdanowicz działał w SOZŻ - był członkiem władz Okręgu i Sekcji Żeglarskiej MKS „Pogoń”. Organizował szkolenia żeglarskie, brał wielokrotnie udział w egza¬minowaniu adeptów żeglarstwa na stopień sternika, pełnił funkcję członka Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej. Był sędzią żeglarskim I klasy, sędziował w 14 regatach. Uczestniczył w regatach, zarówno przed 1939r. na jeziorze Trockim, jak i po wojnie. Miedzy innymi: w Regatach Pokoju (I m. 1951r., III m. 1955), II Mistrzostwach Okręgu w klasie „H” (I m.1952), w Regatach Ostseewoche (1956,1971), Stralsunder Woche (1958), Międzynarodowych Regatach o Puchar Gryfa Pomorskiego (1960, 1969), Regatach Tygodnia Zatoki Gdańskiej (1966). Odbył także 53 szkoleniowe rejsy morskie i śródlądowe, w tym do portów Szwecji, Dani, Holandii, Belgii, Francji, Hiszpanii. Popularyzował żeglarstwo, był współautorem podręcznika na stopień żeglarza pt. „Żeglarz”, wydanego w 1937r. oraz autorem powojennej publikacji „Morskie ABC”. Został odznaczony Krzyżem Zaasługi dla ZHP i Krzyżem Kawalerskim OOP.                                      

Opracował: Piotr Owczarski